Tytuł | Kalendarz muzułmański na rok 2019 1440/1441 |
Redakcja | Mufti RP Tomasz Miśkiewicz, Barbara Pawlic-Miśkiewicz, Dagmara Sulkiewicz |
Korekta | Musa Çaxarxan Czachorowski |
Koncepcja graficzna i układ plansz | Barbara Pawlic-Miśkiewicz |
Opracowanie graficzne | AliusMedia – www.aliusmedia.pl |
Druk | Biały Kruk – www.bialykruk.com |
Liczba stron | 14 |
Format | 24 x 33 |
-
Kalendarz Muzułmański na rok 2019, 1440/1441 rok hidżry, składa się z 12 miesięcznych plansz przygotowanych w nostalgicznym ciepłym stylu, wzbogaconych fotografiami oryginalnych muhirów.
Muhiry pochodzą z rodzinnych kolekcji polskich Tatarów.
Na kartach miesięcy zaznaczono kolorami i opisano święta muzułmańskie, kościelne i państwowe, a także święta rodzinne.
Dodatkowa karta zawiera opis każdego muhiru.
Muhiry (od arab. muhr – pieczęć) to ozdobne plansze lub tkaniny z inskrypcjami z Koranu. Pełniły funkcję dekoracyjną, wzbogacając wnętrza domów i świątyń. Przypisuje się im też moc magiczną – ochronę domostwa i mieszkańców.
Polscy Tatarzy wieszali muhiry we wnętrzach meczetów, salach modlitwy i własnych domach, wierząc w ich moc ochrony przed nieszczęściami. Jednocześnie był to wyraz pobożności ich posiadaczy i autorów. W muhirach pojawiają się zazwyczaj wyszywane lub wypisywane wersety Koranu albo przedstawienie budowli sakralnych o szczególnym znaczeniu, czemu towarzyszą dekoracje kaligraficzne, geometryczne, roślinne, architektoniczne lub ornamentyka muzułmańska. Z tego powodu wyróżniamy muhiry inskrypcyjne i muhiry przedstawieniowe.
Najczęściej wykaligrafowane lub wyszyte było wyznanie wiary – szahada, a także przedstawienia świętych meczetów z odpowiednim zdobieniem. Zwyczaj ten przyjął się wśród społeczności tatarskiej zamieszkującej pogranicze polsko-litewskie na przełomie XVIII i XIX w. i trwa do dziś. Muhiry malowano przeważnie na papierze lub kartonie, rzadziej na desce lub sklejce. Używano gwaszu i atramentu, a w XX w. farb plakatowych i akwareli, a także kredek. Często spotykaną techniką był haft.
Bardzo dziękujemy za pomoc i udostępnienie muhirów: Emirowi Aleksandrowiczowi, Zofii Aleksandrowicz, Rozalii Bogdanowicz, Zofii Konopackiej-Radkiewicz, Adamowi Miśkiewiczowi, Szymonowi Miśkiewiczowi, Mirosławowi Mucharskiemu, Dagmarze Sulkiewicz, Almirze Szczęsnowicz, Zofii Szczęsnowicz oraz Podlaskiemu Muzeum Kultury Ludowej.
-
Styczeń – Inskrypcja kaligraficzna: Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego). Muhir wyszywany na zielonym suknie, wykonany przez Dżangarę Filon w roku 2007, ze zbiorów Almiry Szczęsnowicz.
Luty – Inskrypcja kaligraficzna: Auzu billahi minasz szajtanir radżim (Uciekam się pod opiekę Boga przed szatanem), Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego), następnie sura 33 Sprzymierzeni, werset 40: Muhammad nie jest ojcem żadnego z waszych mężczyzn, ale jest Wysłannikiem Boga i Pieczęcią Proroków. Bóg o każdej rzeczy ma pełną wiedzę!, i werset 56: Bóg i Jego aniołowie błogosławią Proroka. O wy, którzy wierzycie! Módlcie się za niego i pozdrawiajcie go z szacunkiem. Muhir rysowany i malowany na papierze wykonał imam Józef Korycki, Kruszyniany, 21 września 1931 roku, ze zbiorów Dagmary Sulkiewicz.
Marzec – Inskrypcja kaligraficzna: Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego). Muhir rysowany i malowany na papierze, wykonany przez imama Luta Muchlę, Białystok, rok 1952, ze zbiorów Rozalii Bogdanowicz.
Kwiecień – Przedstawienie meczetu i gaju palmowego. Inskrypcje kaligraficzne w chmurkach (od prawej): Allah i Muhammad. Pierwszy werset: Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego). Drugi: wyznanie wiary, szahada, La illaha illallah, Muhammadan rasulullah (Nie ma Boga prócz Allaha, a Muhammad jest Jego Wysłannikiem). W tym samym wersecie przy rysunku minaretu (od lewej): Allah i Muhammad. W chmurkach na dole (od prawej) Ali i Fatima. Muhir rysowany kredkami i tuszem na papierze, wykonany przez Chalimę Radecką (obecnie Korycką), Suchowola, rok 1955, ze zbiorów Szymona Miśkiewicza.
Maj – Inskrypcja kaligraficzna w lewym rogu: Allah. Główny napis: Rasul ilmi muchafatullah (Początkiem wiedzy jest bogobojność). Muhir rysowany na papierze, wykonany przez Mierjemę Bohdanowicz, 18 stycznia 1958 roku, ze zbiorów Zofii Konopackiej-Radkiewicz.
Czerwiec – Inskrypcja kaligraficzna: Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego). Muhir malowany na dykcie, wykonany najprawdopodobniej w Suchowoli w latach 50. XX wieku, ze zbiorów Rozalii Bogdanowicz.
Lipiec – Inskrypcja kaligraficzna: Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego), następnie wyznanie wiary, szahada, La illaha illallah, Muhammadan rasulullah (Nie ma Boga prócz Allaha, a Muhammad jest Jego Wysłannikiem). Muhir malowany na szkle podklejony cynfolią, z tyłu tektura, wykonany najprawdopodobniej w latach 40. XX wieku na terenie dzisiejszej Rosji, ze zbiorów Zofii Aleksandrowicz.
Sierpień – Przedstawienie Kurban Bajramu, zwierzęta ofiarne na tle meczetu w Iwiu. Inskrypcje kaligraficzne (od prawej), pierwszy werset: Ja Allah, Ja Muhammad (O Boże! O Muhammadzie!), drugi: Auzu billahi minasz szajtanir radżim (Uciekam się pod opiekę Boga przed szatanem), trzeci: Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego). Muhir malowany na tekturze, wykonany w połowie XX wieku, ze zbiorów Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej.
Wrzesień – Przedstawienie meczetu w Kruszynianach. Inskrypcja kaligraficzna: Ja Allah! (O Boże!). Muhir wykonany przez M. Jakubowskiego, 5 czerwca 1980 roku, ze zbiorów Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej.
Październik – Przedstawienie meczetu w Nowogródku. Inskrypcje kaligraficzne: Ja Allah (O Boże! x 3), Ja Rabbi (O Panie! x 3), Ja zal dżalali łal ikram, ja Hajj, ja Qajjum, as’aluka bismik – Alazim, an tarzukani rizkan halalan tajjiban tahiran birahmatika ja Arham Arrahimin, łalhamdu lillahi Rabbil alamin (Właścicielu pełnego majestatu i godny czci, o Wiecznie Żywy, o Samoistny, proszę Cię twym najwyższym imieniem, żebyś obdarzył mnie zaopatrzeniem halal, pięknym i czystym. Z Twoim miłosierdziem, o Najlitościwszy!).
Muhir malowany i rysowany na papierze, wykonany przez Emilię Półtorzycką z domu Lebiedź, Ignalina (obecnie Litwa), około roku 1930, ze zbiorów Emira Aleksandrowicza.
Listopad – Przedstawienie meczetu. Inskrypcje kaligraficzne (od prawej): Auzu billahi minasz szajtanir radżim (Uciekam się pod opiekę Boga przed szatanem), Bismillahir rahmanir rahim (W imię Boga Miłosiernego, Miłościwego). W kole otoczonym żółtym pierścieniem: Allah i Muhammad. Tekst w prawym dolnym rogu: Adżdżilu bissalati kabl-asfałt (Spieszcie się na modlitwę przed upływem czasu), w lewym rogu: Adżdżilu bittałbati kabl al-małt (Spieszcie się prosić o wybaczenie grzechów). Muhir malowany na papierze, wykonany w latach 40. lub 50. XX wieku na Białorusi, ze zbiorów Adama Miśkiewicza.
Grudzień – Przedstawienie meczetów, najpewniej panoramy Stambułu (Turcja). Muhir rysowany na papierze, wykonany w latach 30. XX wieku, Miadzioł (obecnie Białoruś), ze zbiorów Mirosława Mucharskiego.
-