Tytuł | Kalendarz muzułmański na rok 2020 1441/1442 |
Redakcja | Mufti RP Tomasz Miśkiewicz, Barbara Pawlic-Miśkiewicz |
Korekta | Musa Çaxarxan Czachorowski |
Koncepcja graficzna i układ plansz | Barbara Pawlic-Miśkiewicz |
Opracowanie graficzne | AliusMedia – www.aliusmedia.pl |
Druk | Biały Kruk – www.bialykruk.com |
Liczba stron | 14 |
Format | 24 x 33 |
-
Kalendarz Muzułmański na rok 2020, 1441/1442 rok hidżry, składa się z 12 miesięcznych plansz z grafikami Aleksandry Omelak prezentującymi świat polskich Tatarów – wyznawców islamu i członków jednej z grup etnicznych mieszkających w Polsce.
Grafiki pochodzą z albumu pt. Tatariada Katarzyny Jędrzejczyk-Kuliniak i Barbary Pawlic-Miśkiewicz, wydanego przez NKM MZR w RP w 2014 (album dostępny na stronie Biblioteki Tatarskiej: http://bibliotekatatarska.pl/tatariada/).
Na kartach miesięcy zaznaczono kolorami i opisano święta muzułmańskie, kościelne i państwowe, a także święta rodzinne. Dodatkowa karta zawiera opis każdej grafiki.
-
Styczeń – Modlitwa intencyjna, dua.
Luty – Pierekaczewnik (lub pieróg) – tradycyjny tatarski wypiek o wyglądzie przypominającym skorupę ślimaka. Efekt ten uzyskuje się dzięki ułożeniu na sobie sześciu bardzo cienkich warstw rozwałkowanego ciasta, przełożonych farszem (mięsnym lub słodkim).
Marzec – Pieśni, tańce i poematy, które wykonują współczesne zespoły tatarskie, są zaczerpnięte z tradycji ludów zamieszkujących Krym, Baszkirię oraz Tatarstan. W muzyce i tańcach pobrzmiewa echo tęsknoty za stepem, wiatrem, wędrówką.
Kwiecień – Kompot aszurejny gotowany przez Tatarów z okazji Dnia Aszura. Dzień Aszura – dzień żałoby i opłakiwania, upamiętniający męczeńską śmierć Husajna, wnuka Proroka Muhammada (saał). Tego dnia w domach tatarskich unosi się zapach kompotu z suszonych owoców, jagód oraz bakalii.
Maj – Gdy nadejdzie kres ziemskiej wędrówki Tatara, cała wspólnota angażuje się w przygotowanie uroczystości pogrzebowych. Imam odprawia modlitwy, szykowany jest poczęstunek, a żałobnicy towarzyszą zmarłemu w drodze na mizar, aby złożyć tam ciało do grobu i się pomodlić.
Czerwiec – Chamaił (arab. hamala – nosić, hama’il – to, co się nosi przy sobie) – modlitewnik zawierający modlitwy na różne okazje, objaśnienia obrzędów religijnych, formuły magiczne, tablice cyfr szczęśliwych. Komentarze i tłumaczenia tekstów arabskich i tatarskich napisane są po białorusku i polsku literami arabskimi. Modlitewniki te były często w domach jedynymi książkami, dlatego też zapisywano w nich ważne daty z życia rodziny, np. daty narodzin i śmierci poszczególnych jej członków.
Lipiec – Kurban Bajram (arab. Id al-Adha) – Święto Ofiarowania, jedno z najważniejszych świąt muzułmańskich trwające cztery dni. Nawiązuje do historii proroka Abrahama, od którego Bóg zażądał złożenia w ofierze syna Izmeala. Abraham był gotów do takiego poświęcenia. Bóg widząc to, w ostatnim momencie na miejsce chłopca posłał baranka. Na pamiątkę ofiary Abrahama, Tatarzy w czasie świąt składają ofiarę z byka lub barana. Zwierzęta ofiarne muszą być zdrowe i czyste. Zgodnie z tradycją obwiązuje się ich rogi białą chustką.
Sierpień – Tradycyjne zawody Tatarów związane były ze służbą wojskową, furmaństwem, hodowlą koni, garbarstwem i ogrodnictwem. Tatarzy uczestniczyli w większości wojen, które toczyła Rzeczypospolita, od bitwy pod Grunwaldem w roku 1410 aż do rozbiorów. W latach 1918–1945 Tatarzy służyli w Wojsku Polskim odrodzonego Państwa Polskiego, m.in. w 1 Szwadronie Tatarskim 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
Wrzesień – Stół rytualny – w czasie rytuałów przejścia (azan, ślub, pogrzeb) zgodnie z tradycją tatarską na stole powinny się znaleźć: Koran, chleb i sól, woda oraz sadoga.
Październik – Halwa to wyjątkowy przysmak w trakcie pogrzebu wręczany wszystkim żałobnikom w intencji spokoju zmarłego. Nie jest ciastem, lecz zastygłą, pokrojoną w romby masą z mąki, masła i miodu.
Listopad – Tatarskie symbole: tamga (tat. tamga – znak, piętno, pieczęć) pierwotnie znak plemienny, rodowy i własnościowy u dawnych ludów Wielkiego Stepu, używany m.in. do oznaczania koni, bydła, sprzętów i uzbrojenia. Obecnie symbol Krymskich Tatarów. Przeniesione ze stepów tamgi zachowały się u Tatarów polskich na pieczęciach herbowych. Buńczuk – ogon konia owinięty plecionką z barwionego włosia, osadzony na długim drzewcu i zwieńczony metalową kulą. Stanowił symbol władzy w armii mongolskiej i tureckiej oraz w wojskach tatarskich i kozackich. Półksiężyc (arab. hilal) – motyw dekoracyjny sztuki muzułmańskiej, który z czasem stał się symbolem islamu oraz krajów muzułmańskich. Występuje na większości ich flag państwowych.
Grudzień – Kołduny są najsłynniejszą potrawą Tatarów polskich. To małe pierożki z surowym farszem mięsnym, gotowane na rosole. Tym, co odróżnia kuchnię tatarską od polskiej, jest używanie surowego mięsa, najlepiej wołowego, i zakaz używania mięsa wieprzowego.
-